Ripple hakkında yazmaya başlamadan hemen önce, Ripple’in sadece para birimi olmadığını, aynı zamanda işlem platformu şeklinde kullanıldığını söyleyebiliriz. Kripto paraların dışında kullanılan Ripple platformu, yapılan işlemlerin daha hızlı ve ucuz şekilde gerçekleşmesi için tasarlanmış açık kaynaklı bir protokol olarak karşımıza çıkıyor.
Bitcoin tarzında basit bir ödeme aracı olarak muamele görmek istemeyen Ripple topluluğu, dünyadaki uluslararası transfer işlemlerini yönetme hedefiyle sistemlerini gün geçtikçe geliştiriyor. Ripple Topluluğu oldukça hırslı, fakat sonunu kim bilebilir? Belki de ana akım medyanın iddia ettiği gibi birkaç yıl içinde tüm kripto para borsaları yok olacak.
Ripple Platformunun kendi ana para birimi XRP’dir, fakat asıl büyü RippleNet platformunda yer alıyor. Ripple Platformunun Kullanıcıları, RippleNet üzerinden kendi platformlarını oluşturabiliyor ve istedikleri zaman diledikleri gibi işlem yapabiliyorlar.
XRP Nedir?
RippleNet, dünya üzerinde uluslararası ölçekte para göndermek ve almak amacı ile Ripple tarafından geliştirilmeye devam eden bir ağ olarak tanımlanabilir. RippleNet’in teknolojisinden faydalananların arasında bankalar ve finans hizmetleri sunan kurumsal büyük ölçekli ödeme şirketleri bulunuyor.
Gelin, RippleNet’in çalışma mantığını açıklayacak basit bir örnek verelim: İstanbul’da yaşayan Ahmet’in elinde, misafirden kalan açılmamış bir kutu bisküvit var. Bir yandan da hafta sonu oynanacak galatasaray & fenerbahçe derbi maçına gitmek istiyor. İzmir’de yaşayan selin’de ise nadir bulunan eski bir madeni para var. Bir kutu bisküvit karşılığında bunu vermeye razı. Üçüncü olarak Ankara’da yaşayan ve eski para koleksiyonu yapan ahmet’in elinde hafta sonu oynanacak derbi maçının bileti var. İşi dolayısıyla maça gidemeyecek.
Örneğini verdiğimiz bu üç kişi, geleneksel yöntemler aracılığıyla asla birbirlerini bulamayacak ve maddi değerleri net biçimde ölçülemeyen bu varlıkları değiş tokuş edemeyecekler.
Ripple ekosistemi içinde ise sadece şunu söylemek yeterli: “Hey, elimde açılmamış bir kutu bisküvit var, karşılığında galatasaray & fenerbahçe derbi maçına bilet istiyorum!” Oluşturulan talebin hemen ardından sistem, isteği yerine getirebilmek için en kısa ve en ucuz kombinasyonu otomatik olarak tarayıp buluyor. Platformun en iyi yanı, Bitcoin de dahil olmak üzere tüm para birimleri ile ödeme yapmaya izin vermesi ve işlem için sadece 0,00001 dolar tutarında sembolik bir komisyon ücreti istemesi. Tamamen ücretsiz olmamasının nedenini sormak isterseniz, DDoS (botnet) saldırılarını önlemek içindir.
Ripple Nedir?
Ripple’in para birimi XRP, Ripple Platformu üzerinden yapılan değer transferlerini temsil etmek için kullanılan bir tokendir. XRP’nin temeldeki asıl amacı, kripto para birimleri ile geleneksel para birimlerinin (fiat) ara buluculuğunu yapmak. XRP’yi tanımlarken en çok “Joker” tabiri kullanılmaktadır. Burada vurgulanmak istenen Joker’in, Batman’in baş düşmanı olan değil, iskambil kağıdı üzerinde bulunan joker ve batman olduğunu hatırlatmamıza gerek yoktur herhalde. Dilerseniz şöyle söyleyelim; elinizdeki doları avroya çevirmek isterseniz, XRP token’ı komisyonu en aza indirmek için dolar ve avro arasında Joker görevi görecektir. Daha önce söylediğimiz gibi, Ripple ile işlem yapmanın maliyeti sadece 0,00001 ABD dolarıdır.
Ripple prototipleri üzerinde yapılan ilk işlem ve çalışmaların tarihi 2004 yılına kadar uzanmaktadır. Ripple Platformunun başlama tarihi olarak 2013, yani EDonkey ağını geliştiren Jed McCaleb’in, dünyanın önde gelen yatırımcılarına Ripple Labs’a destek vermek üzere çağrıda bulunduğu yıl olarak gösteriliyor.
Kurucu – Chris Larsen
Chris Larsen, kripto para ekosisteminin en zengin kişisi olarak kabul edilen bir melek yatırımcı, işletme yöneticisi ve gizlilik aktivisti olarak biliniyor. Finansal hizmet alanında çalışan birçok girişimin kurucu ortağı olan Larsen, 1996 senesinde hayata geçirmiş olduğu online mortgage kredi girişimi E-loan ile ismini duyurmuştu.
Kurucu – Jed McCaleb
Jed McCaleb, epey ünlü bir yazılımcı ve girişimci diyebiliriz. Ripple, Stellar, eDonkey, Overnet’in dışında ünlü kripto para borsası Mt. Gox’un da kurucuları arasında yer almaktadır. Mt. Gox borsasında yaşanan hack skandalından önce şirketteki payını satmıştı. Hack skandalı öncesi, Bitcoin işlemlerinin yüzde 70’i, Mt. Gox borsası üzerinde gerçekleşiyordu.
Bitcoin veya Ethereum’un coinlerinin tam tersi, Ripple’da blok zinciri yer almıyor. Blockchain zincirinin üzerine inşa edilmeyen bir kripto para birimi, ilk kez duyanlara elbette çok garip gelecektir. “Peki blockchain zinciri yoksa bu işlemler nasıl doğrulanır? Her şeyin tamamıyla yolunda gittiğinden nasıl emin olunur?” soruları akla gelebilir. Blockchain uygulamalarının aksine Ripple, kendi patentli teknolojisine sahiptir; Ripple Protocol Consensus Algorithm (Ripple Protokolü Konsensüs Algoritması – RPCA).
Ripple sisteminin adında geçen “konsensüs” kelimesi, ağ üstündeki her “node” diğerleriyle tamamen aynı fikirde ise işlemde sorun yok anlamına geliyor. Tam olarak şunu söyleyebiliriz; yüzlerce yaşlı ve profesyonel insanın olduğu büyük bir arenayı hayal edin. Önemli bir karar vermek için hepsinin fikir birliği sağlaması gerekiyor. Arenada bulunan yaşlıların hepsi kabul ederse savaş başlatabiliyor ya da sonlandırabiliyorlar. Ülkede içerisinde uygulanan vergi miktarı artabiliyor, Olimpiyat oyunları vb etkinliklerin başlatılmasının emri verilebiliyor. Ripple Platformu üzerinde topluluktan biri dahi öneriyi kabul etmezse, sorunun ne olduğu bulunana kadar hiçbir işlem gerçekleşmiyor.
Düşük komisyon ile varlık değişimi: Dünya üstünde doğrudan birbirlerine dönüştürülemeyen çok fazla para birimi var. Bu yüzden bankalar, ABD dolarını arabulucu olarak kullanıyor. Dolayısıyla günümüzde iki tip komisyon uygulanıyor: A para birimini ABD dolarına, ardından da ABD dolarını B para birimine dönüştürmek… Ripple da bir aracı, ancak ABD dolarından çok ama çok daha ucuz.
Hızlı transfer işlemleri: Ripple’da ortalama bir işlem totalde 4 saniye sürüyor. Bitcoin için bu süre bir saat veya daha fazla olabiliyor. Geleneksel bankacılık sistemlerinde birkaç güne ulaştığı bile oluyor.
Ödeme ekosistemi: Kullanıcılar temel olarak daha hızlı ve ucuz işlem sunabilmek için kendilerine ait para birimlerini düzenleyebiliyorlar. Örnek verecek olursak, koleksiyoncular aksiyon figürlerini satın almak için kendilerine ait para birimlerini geliştirebilirler.
Ripple platformu başlama aşamasında günlük bir ödeme sistemi olarak tasarlanmıştır ve Bitcoin kripto para biriminden daha güçlü olacak biçimde altyapısı oluşturulmuştur. Sonuç olarak, işlemler çok daha hızlı ve daha ucuz gerçekleşmektedir.
Ripple resmi bir organizasyon olarak hayata geçti. Zira, ana hedefi bankalar tarafından tercih edilmesiydi. Bu sebeple, birçok kripto para birimlerinde endişe duyulan tüm düzenlemelere uyumluluk gösterme konusu, Ripple için geçerli değil.
Ripple sistemi, sembolik komisyon ücreti karşılığında, herhangi bir para birimi ile veya altın gibi çok değerli maden ile takas edilme kabiliyetine sahiptir.
Santander Bankası
Axis Bankası
Yes Bankası
Westpac
Union Credit
NBAD
UBS
Ripple Ne Olur?
Ön açıklama: Yüzde 100 güvenli yatırım diye bir şey yoktur ve her kararın kendine has riskleri vardır. Konu ne olursa olsun, karar size aittir. Yine de, aşağıda size yardımcı olacak bazı artı ve eksileri sıraladık.
Ripple’ın Artıları:
Daha önce de söylediğimiz gibi, Ripple birden fazla bankanın güvendiği resmi bir kurumdur. İsmi veya cismi belli olmayan şirketler tarafından geliştirilen sıradan bir Blockchain oluşumu değil. Tüm token’lar başlangıç aşamasında zaten oluşturulduğu için, Ripple zincirinde enflasyon gibi bir olgu yoktur.
Bankalar işlem platformu olarak Ripple’ı kullanmaya devam ettikçe, XRP’nin değeri de o kadar yükselecektir. Gün olur da bütün bankalar, birleşik banka para birimi olarak XRP’yi kullanmaya karar verecek olursa, Ripple’ın erken döneminde yatırım yapanlar büyük bir servete sahip olabilirler.
Ripple’ın Eksileri:
İlk eksi yönü fazlasıyla merkezileştirilmiş olması. Kripto paraların ana fikrinin, kontrolü tamamıyla merkezden alarak topluluğa vermek olduğunu biliyoruz. Şimdi gelelim Ripple platformuna, tüm token’lar zaten başlangıç aşamasında oluşturulduğu için, ne zaman ve ne kadar ölçüde token’ın kullanıma açılacağına geliştiriciler karar verebiliyor. Yani, kaba bir şekilde tanımlamak gerekir ise geleneksel bir bankaya yatırım yapmakla pek bir farkı yoktur.
Merkezi yapısının yanı sıra Ripple Labs, toplam token’ların yüzde 61’in himayesinde tuttuğu için zaten başlı başına tekel durumda.
Açık kaynaklı olması. Aslında bu akıllıca bir hamle olarak gözükmüş olsada, koda kolayca erişilebildiği için sistemi hacklemek isteyen birçok insanın ortaya çıkabileceği de aşikardır. Bazıları başarılı da olabilir.
Ripple platformunu kullanmayı planlayan ve içerisinde pek çok saygın bankanın olduğu listeleye rağmen, Financial Times’a şirketine göre bu isimlerin hiçbiri resmi işlem yapmıyor ve çoğu hala test aşamasındadır. Gerçek parayla işlem yapan çok az sayıda ismin ve şirketin platformu kullanacağı, ancak token’ı kullanmayacakları ileri sürülmektedir. Yani bankalar, Ripple için yanıp tutuşmuyor.
İşlemleriniz reddedilebilir/dondurulabilir. En büyük örnek ise, Ripple Labs’in kurucu ortağı olan Jed McCaleb’in tam olarak bir milyon dolar tutarında Ripple coin satmaya çalışmasıdır. Bu işlem sistem tarafından reddedilmişti. Jed’in sözleşmeye aykırı bir şekilde işlem yaptığına dair söylentiler var, ancak buna rağmen işlemin dondurulması, temel olarak kripto para ilkeleriyle uyuşmuyor.